CASUSLUK SUÇU

Enes Eskin - 2 yıl önce - Ceza Hukuku - 593

CASUSLUK SUÇU

Casusluk suçu ceza hukuku metinlerinde çeşitli başlıklar altında yer almaktadır. Bunları incelemeden önce casusluk ve devlet sırrı gibi kavramların neler olduğuna bakalım.

Casusluk:

Casusluk, sözlük anlamıyla; gözetlemek amacıyla düşman içine sızmak, yabancı bir devletle ilgili sırları öğrenmeye çalışmaktır. Hukuki kavram olarak casusluk; bir devlet menfaatine bir başka devletin askerî, siyasi ve iktisadi durumuna ilişkin gizli bilgilerin veya belgelerin araştırılması, sağlanması ve yabancı devlete ulaştırılmasıdır.[1]

Devlet Sırrı:

Devlet Sırrı Kanunu Tasarısı’nın 3. maddesinde şu şekilde tanımlanmıştır; (1) Devlet sırrı; açıklanması veya öğrenilmesi, Devletin dış ilişkilerine, milli savunmasına ve milli güvenliğine zarar verebilecek; anayasal düzeni ve dış ilişkilerinde tehlike yaratabilecek ve bu nedenlerle niteliği itibarıyla gizli kalması gereken bilgi ve belgelerdir. (2) Birinci fıkra hükmü, demokratik toplum düzeni ve hukuk devleti ilkesinin gereklerine aykırı biçimde yorumlanamaz ve uygulanamaz.[2]

Türk Ceza Kanunu’ndaki suçların analiz edilmesi ile casusluk çeşitlerini dört grup altında inceleyebiliriz. Bu casusluk türleri; askeri casusluk, siyasi casusluk, iktisadi casusluk ve uluslararası casusluktur. Türkiye’de iktisadi casusluk üzerine ayrıntılı bir düzenleme henüz yapılmamıştır.

Askeri ve Siyasi Casusluk Suçu:

“Devletin güvenliği veya iç veya dış siyasal yararları bakımından, niteliği itibarıyla, gizli kalması gereken bilgileri, siyasal veya askerî casusluk maksadıyla temin eden kimseye on beş yıldan yirmi yıla kadar hapis cezası verilir.

Fiil;

a) Türkiye ile savaş halinde bulunan bir devletin yararına işlenmişse,

b) Savaş sırasında işlenmiş veya Devletin savaş hazırlıklarını veya savaş etkinliğini veya askerî hareketlerini tehlikeye sokmuşsa, Fail, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile cezalandırılır.”[3]

Lafzen zikredilmese de buradan anlıyoruz ki devlet sırlarının temin edilmesi askeri ve siyasi casusluk sayılır. Bu maddede zikredilen suçun oluşabilmesi için; casusluk konusu belge ve bilgilerin;

• Gerçek ve doğru olması, 
• Suç tarihi itibariyle gizlilik niteliğini yitirmemiş olması,
• Devletin güvenliği veya iç veya dış siyasal yararları bakımından, niteliği itibarıyla gizli kalmasının gerekmesi,
• Siyasal veya askeri casusluk maksadıyla temin edilmesi,
•  Bir çabanın sonucu olarak temin edilmesi,
• Yabancı bir devlet yararına temin edilmesi,
• Türkiye Cumhuriyeti Devletinin zararına temin edilmesi, 
• Lehine casusluk yapılan devlet ile bir anlaşma kapsamında temin edilmesi gereklidir.[4]

Bu suçun yargılaması Ağır Ceza Mahkemesi tarafından yapılır. Bu suç resen soruşturulur. Bu suça yönelik dava açılmamış veya dava açılıp sonuçlanmamış ise zamanaşımı süresi birinci fıkra için 20 yıl, ikinci fıkra için 25 yıldır.

Uluslararası Casusluk Suçu:

“Yabancı bir devletin güvenliği veya iç veya dış siyasal yararları bakımından niteliği itibarıyla gizli kalması gereken bilgileri, diğer bir yabancı devlet lehine siyasal veya askerî casusluk maksadıyla temin eden vatandaşa veya bunu Türkiye’de temin etmiş bulunan yabancıya bir yıldan dört yıla kadar hapis cezası verilir.”[5]

Bu maddenin koruduğu hukuki yarar Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin uluslararası itibarıdır. Bu suç resen soruşturulur. Bu suç için bir dava açılmamış veya açılmış halde karara bağlanmamış ise zamanaşımı süresi 8 yıldır.

KAYNAKÇA:

Mehmet Yayla, DEVLET SIRLARINA KARŞI SUÇLAR VE CASUSLUK – Doktora Tezi T.C. ANKARA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ KAMU HUKUKU (CEZA VE CEZA USULÜ HUKUKU) ANABİLİM DALI, Ankara, 2010

https://barandogan.av.tr/blog/ceza-hukuku/siyasal-veya-askeri-casusluk-sucu-tck-328.html

https://barandogan.av.tr/blog/ceza-hukuku/uluslararasi-casusluk-sucu-tck-331.html

[1] Askerî Yargıtay Daireler Kurulu 1997/98-114 E.K. Sayılı Kararı

[2]Yayla Ebru Yavuz/Yayla Mehmet, “Basın Özgürlüğü Kapsamında Devletin Güvenliğine ve Siyasal Yararlarına İlişkin Bilgileri Açıklama Suçu”, TAAD, Yıl: 7, Sayı: 25, Şubat 2016, s. 52.

[3] 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu Madde 328

[4] Yargıtay 9. Ceza Dairesi – Karar 2014/7360

[5] 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu Madde 331