TÜRK MUKAVEMET TEŞKİLATI VE KIBRIS İÇİN ÖNEMİ

Enes Eskin - 1 yıl önce - Siyasi Tarih - 1044

TÜRK MUKAVEMET TEŞKİLATI VE KIBRIS İÇİN ÖNEMİ

Türk Mukavemet Teşkilatı Nedir?

Türk Mukavemet Teşkilatı adı itibari ile mukavemet yani karşı koyma, savunma amaçlı kurulmuş bir teşkilattır. Rumların Enosis hareketine karşı adadaki Türkleri korumak için çeşitli direniş hareketlerinin bir çatı altında disiplinli bir şekilde birleşimi ile kurulmuş bir halk hareketidir.

Türk Mukavemet Teşkilatı Ne Zaman? Nasıl Kurulmuştur?

2. Dünya Savaşından sonra Rumlar; Enosis hedefini gerçekleştirmek için adadaki faaliyetlerini hızla arttırmıştır. Bu faaliyetler önceleri İngilizlere karşı olsa da zamanla, Türklerin de Enosis’e karşı olduğu için hedef tahtasına Türkler de konulmuştur. Siyasi yollarla Enosis hedefine ulaşamayan Rumlar ve Yunanistan E.O.K.A. aracılığı ile terör faaliyetlerine başlamıştır. Sivilleri hedef alan E.O.K.A.’ya karşı, Enosis fikrine karşı olarak kurulan Türk direniş örgütleri(Volkan, Dokuz Eylül Cephesi gibi)nin tek çatı altında toplanmasıyla 1957 yılının Kasım ayında Türk Mukavemet Teşkilatı resmen kurulmuştur. 

Türk Mukavemet Teşkilatı Neden Kuruldu?

Enosis’e karşı kurulmuş direniş örgütleri bir bütünlüğe ve sistematikliğe çok uzaktaydı. Oysa Enosis gibi bir ideolojiye hizmet eden E.O.K.A. arkasında Yunanistan’ın hem askeri hem siyasi desteğini almıştı. Bu durumda Türk direnişçilerin başarılı olması çok uzak bir ihtimaldi. İşte bu direniş örgütlerinin disipline edilmesi bir bütün halde liderlerle uyumlu hareket etmesi için bu direniş örgütlerini tek bir çatı altında toplayacak bir teşkilata ihtiyaç duyulmuştur. Bu ihtiyacın karşılanması, direnişçilerin düzgün şekilde karşılanması görevini Rauf Denktaş üstlenmiştir. 

Türk Mukavemet Teşkilatı’nın şekil almasını, bir düzene oturmasını sağlayanlar; Rauf Denktaş, Doktor Burhan Nalbantoğlu ve Kemal Tanrısevdi’dir. 

Türk Mukavemet Teşkilatı 26 Kasım 1957 tarihinde kuruluş bildirisi yayımlayarak resmen ortaya çıkmıştır. TMT kuruluş bildirisinin hemen ardından ada çapında polis, asker, öğretmen ve sivil kuruluşlar ile birimlerini oluşturmaya başlamıştır. 

Türk Mukavemet Teşkilatı’na Türkiye’den Destek Gelmesi

Türkiye Cumhuriyeti Kıbrıs Sorunu ortaya çıktığı dönemlerde Yunanistan ile iyi ilişkileri olduğu için durumu görmezden geliyordu. Hatta dönemin Dışişleri Bakanı “Kıbrıs Sorunu diye bir şey yoktur” şeklinde bir açıklama bile yapmıştır. Kıbrıslı Türkler ise en başından beri seslerini Türkiye’ye duyurmaya çalışıyordu. Nitekim Rauf Denktaş da TMT’yi Türkiye’ye mâl etmeli ve TMT’yi Türkiye yönetmeli demiştir. 

29 Aralık 1957’de Rauf Denktaş ve Doktor Fazıl Küçük görüşmesinden sonra konuyu Türkiye’ye taşımaya ve destek istemek için harekete geçmişlerdir. Uğraşlar sonucunda 2 Ocak 1958 tarihinde durum Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu ile konu görüşülmüştür. Durumun önemi anlayan Zorlu; “TMT’nin uzman subay ve malzeme ile takviye edilmesini” hükümete iletmiştir. Sonunda Türkiye, Kıbrıs Türkleri için harekete geçmiştir. 

Mayıs 1958’de Doktor Küçük ve Denktaş; Cumhurbaşkanı Celal Bayar Başkanlığında bir ekiple görüştü. Bu görüşmeden 5 ay sonra Kıbrıs’ta Türklere her türlü desteğin verilmesine kesin karar verildi. TMT gönüllüleri Ankara ve Antalya kamplarında eğitilmeye başlandı. Silah sevkiyatları ile TMT günden güne güç kazanmaya başladı.

1964 yılında Akritas planını uygulamaya başlayan E.O.K.A. sistematik olarak saldırılara başladı. Bu saldırılara karşı savunma durumunda olan TMT, Türkiye müdahale edene kadar çok faaliyet göstermiştir. Kıbrıs Türkü’nün haklı mücadelesinin başarıya ulaşmasındaki en önemli etkenlerden biridir. 

KAYNAKÇA

Türk Mukavemet Teşkilatı

KIBRIS’TA YAŞANANLAR VE TÜRK MUKAVEMET TEŞKİLATI (1957-1964) Dilek YİĞİT YÜKSEL Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi

Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi S. 58, Bahar 2016, s. 279-301 KIBRIS’TA TÜRK MUKAVEMET TEŞKİLATI VE RAUF DENKTAŞ Emruhan YALÇIN

TMT'NİN TOROS'U VE KIBRIS'TA DİRENİŞİN ŞİFRELERİ - Haluk ÖLÇEKÇİ