UZAY HUKUKU

Av. Özhan A. IŞIK - 1 yıl önce - Hukuk - 205

Uzay Hukuku Nedir?

Uzay; Türk Dil Kurumu sözlüğüne göre: “Bütün varlıkların içinde bulunduğu sonsuz boşluk, feza, mekân.” demektir. Yani yaşadığımız tüm bu evren uzay kavramına dahildir. 

Hukuk ise Türk Dil Kurumu sözlüğüne göre: “Toplumu düzenleyen ve devletin yaptırım gücünü belirleyen yasaların bütünü” demektir.

Uzay ve hukuk kavramlarının birleşmesi sonucundan sınırını hayal bile edemeyeceğimiz bir “Uzay Hukuku” kavramı ortaya çıkmaktadır. Dolayısıyla uzay hukuku kavramı içerisinde evrende yaşayan tüm canlı veya cansız varlıklar girmektedir. İşte bu tüm evrendeki varlıkların belirli bir düzen içerisinde oluşumunu sağlaması için uzay hukuku alanına ihtiyaç duyulmuştur.

İnsanlığın uzay çalışmaları çok eski zamanlara dayanmaktadır. Fakat uzay alanındaki en önemli gelişmelerden biri roketler olmuştur. Kimi bilim insanlarına göre roketlerin oluşumundaki ilk süreç milattan önce Çinliler tarafından atılmıştır. Çinlilerin geliştirdiği roketler gönümüzdeki roketlerden farklı olarak çok ilkel düzeyde olup barut ve yay sisteminden oluşmaktadır. Asıl roketlerin bizi uzaya götürmesine yardımcı olacak evre ise İkinci Dünya Savaşından sonra gerçekleşmiştir. İkinci Dünya savaşı sonrasında gelişen nükleer enerji sistemleri Amerika Birleşik Devletleri ile Sovyet Sosyalist Cumhuriyet Birliği (şu anki adıyla Rusya) bir rekabet ortamı oluşturmuş ve roket biliminin gelişimini hızlandırmıştır. Bu gelişimler sonucunda insanoğlu sadece gezegenleri gözlemlemekle kalmayıp ayak basmaya kadar ilerlemiştir.

Dış uzayın keşfedilmesi ve hükümetler tarafından kullanımı 1957 yılında uzaya ilk uydunun yollanması ile başlamıştır. Bu tarihten sonra uzay yarışı dönemi başlamış ve gerekli hukuksal düzenlemelere ihtiyaç duyulmuştur.

Uzay Hukuku terimi BM bünyesinde geliştirilen beş uluslararası anlaşmada ve uzayı yöneten beş ilke ile ilgilidir. Uluslararası belgelere ek olarak da birçok devletin uzayla ilgili faaliyetlerini düzenleyen ulusal mevzuatı bulunmaktadır. Bu anlaşmalarda uzayın korunması, uzay madenciliği, dış ortamdaki potansiyel tehlikeler hakkında bilgi paylaşımı gibi konular düzenlenmektedir.

Kaynakça:

Türk Dil Kurumu 

Uzay Hukuku

Uzay Bilimi ve Hukuku